Weder­indienst­tredings­voor­waarde: een verplichting voor iedereen?

Eén van de regels bij een bedrijfseconomisch ontslag is dat je direct na het ontslag niet iemand aan mag nemen voor de werkzaamheden van een ontslagen werknemer. Dit wordt ook wel de wederindiensttredingsvoorwaarde genoemd. Welke voorwaarden zijn hieraan verbonden?

Ontslag werknemer

Verkeert je organisatie in financiële moeilijkheden, dan kan ontslag van een groep werknemers onafwendbaar zijn. Bij zo’n bedrijfseconomisch ontslag kan je niet zomaar je gang gaan.

Eén van de regels waarmee je rekening moet houden, is de voorwaarde die je verbiedt om direct na het ontslag iemand aan te nemen voor de werkzaamheden van een ontslagen werknemer. Dit wordt ook wel de wederindiensttredingsvoorwaarde genoemd. Deze voorwaarde is sinds 1 juli 2015 opgenomen in de Wet werk en zekerheid (WWZ). 

Deze voorwaarde houdt in dat je, nadat je een werknemer hebt ontslagen op grond van bedrijfseconomische redenen, binnen 26 weken na het opzeggen van de arbeidsovereenkomst geen nieuwe werknemer aan mag nemen voor dezelfde werkzaamheden. Wil je het werk toch weer laten uitvoeren? Dan moet je de functie eerst aan je ex-werknemer aanbieden. 

Juliëtte Röben
Juliëtte Röben Senior jurist arbeidsrecht

Ontslagvergunning aanvragen

Als je als werkgever je werknemers op grond van bedrijfseconomische redenen wenst te ontslaan, moet je een ontslagvergunning aanvragen bij het UWV

De uitkeringsinstantie beslist na je aanvraag of je organisatie de vergunning krijgt en onder welke voorwaarden. De toestemming van het UWV is dus in eerste instantie geldig, maar kan bij schending van de wederindiensttredingsvoorwaarde met terugwerkende kracht beschouwd worden alsof deze nooit van toepassing is geweest.

Wat houdt de wederindiensttredingsvoorwaarde in?

Nadat je een werknemer hebt ontslagen op grond van bedrijfseconomische redenen, mag je binnen 26 weken na het opzeggen van de arbeidsovereenkomst geen nieuwe werknemer aannemen voor dezelfde werkzaamheden.

Als je dat werk toch weer wilt laten uitvoeren, moet je de functie eerst aan je ex-werknemer aanbieden, op de bij jou op dat moment gebruikelijke voorwaarden. Houd er daarbij rekening mee dat de periode van 26 weken niet gaat lopen op de dag dat je hebt opgezegd, maar op de dag die daarop volgt.

Actie van werknemer

Als een voormalig werknemer heeft vernomen dat zijn oude functie door iemand anders wordt uitgevoerd, moet hij op basis van de WWZ snel actie ondernemen.

De voormalig werknemer kan een verzoek tot vernietiging van de opzegging indienen bij de rechter. Hij heeft hier twee maanden de tijd voor vanaf het tijdstip waarop hij op de hoogte is of had moeten zijn van de situatie, maar uiterlijk twee maanden na de dag dat de termijn van 26 weken is verstreken.

Het gaat hier om een wettelijke vervaltermijn. Is de termijn verlopen, dan is het verzoek van de werknemer in principe kansloos.

Wederindiensttredingsvoorwaarde geschonden, en dan?

Als de rechtbank het verzoek binnen de vervaltermijn ontvangt en de rechter vervolgens beslist dat je de wederindiensttredingsvoorwaarde hebt geschonden, wordt de opzegging vernietigd.

Het gevolg hiervan hangt af van de vordering.

  • Mogelijk moet je het achterstallig loon betalen tot het moment dat de arbeidsovereenkomst rechtsgeldig zou zijn geëindigd. Hieronder lees je daar een voorbeeld van.
  • De rechter kan je onder de WWZ ook verplichten om een billijke vergoeding te betalen aan de ex-werknemer.
  • Verder bestaat de mogelijkheid dat je de werknemer weer in dienst moet nemen, maar in de praktijk zal dit niet snel gebeuren.

Voorbeeld | Functies volgens rechter niet gelijkwaardig

In een zaak bij Rechtbank Rotterdam ging het om een werknemer die werkte als kandidaat-gerechtsdeurwaarder en ook incassowerkzaamheden verrichtte. De arbeidsovereenkomst werd op 27 februari 2015 door de werkgever opgezegd per 1 april 2015.

Per 1 juli 2015 en 1 augustus 2015 nam de werkgever twee nieuwe incassomedewerkers aan. Zij verrichtten voornamelijk incassowerk, maar werden ook ingezet als:

  • toegevoegd kandidaatgerechtsdeurwaarder
  • juridisch medewerker
  • accountmanager

Ze stonden ingeschreven als toegevoegd kandidaatgerechtsdeurwaarder.

Vordering achterstallig loon

De ex-werknemer startte een procedure. Hij vorderde achterstallig loon, omdat de werkgever de wederindiensttredingsvoorwaarde had geschonden door twee nieuwe werknemers aan te nemen zonder hem eerst de functie aan te bieden.

Andere werkzaamheden

De werkgever gaf aan dat de functies die de nieuwelingen bekleedden vrijwel uitsluitend bestonden uit incassowerk. De ex-werknemer verrichtte dat werk slechts bij uitzondering.

De kantonrechter overwoog dat de functie van de nieuwe werknemers te veel afweek van de werkzaamheden die de ex-werknemer verrichtte, omdat hij voornamelijk ambtshandelingen verrichtte en de nieuwe werknemers dit slechts zo nu en dan deden.

De wederindiensttredingsvoorwaarde was volgens de kantonrechter dan ook niet geschonden.

Rechtbank Rotterdam, 22 juli 2016, ECLI (verkort): 5516

Regels bij ontslag van meerdere werknemers

De wederindiensttredingsvoorwaarde is ook van toepassing bij ontslag wegens bedrijfseconomische redenen van meerdere werknemers. In dat geval rijst de vraag aan wie je welke functie het eerst moet aanbieden.

Daarbij geldt de regel dat je de functie als eerste aanbiedt aan de werknemer die op grond van het afspiegelingsbeginsel als laatste voor ontslag in aanmerking kwam. Als je organisatie meerdere vestigingen heeft, moet je ook alert zijn: een passende, vrijgekomen functie in elk van de vestigingen moet je organisatie aan een voormalig werknemer aanbieden.

Inzet van zzp'ers en uitzendbureaus

Er gelden nog meer uitvoeringsregels voor de wederindiensttredingsvoorwaarde. Zo is bepaald hoe je moet omgaan met het aanbieden van werk aan zzp’ers. Je kan de wederindiensttredingsvoorwaarde schenden door zzp’ers in te zetten.

De wettekst ‘door een ander laat verrichten’ houdt in dat dit ook geldt voor het laten verrichten van werkzaamheden door zzp’ers. Een uitzondering hierop zijn personen die in fiscale zin als zelfstandige kunnen worden aangemerkt.

Verder geldt de wederindiensttredingsvoorwaarde ook voor uitzendbureaus. Als er een vacature ontstaat voor dezelfde of vergelijkbare werkzaamheden als de werkzaamheden die een voormalig werknemer verrichtte, moet hij de gelegenheid krijgen zich hiervoor kandidaat te stellen.

Voorbeeld | Voorwaarde geschonden met inzetten zzp’ers

In een uitspraak van de rechter in Limburg ging het om een werknemer die in dienst was als art director. Zijn werkgever had een ontslagaanvraag wegens bedrijfseconomische redenen ingediend bij het UWV. Deze verleende daarop toestemming om de arbeidsovereenkomst op te zeggen.

De werkgever heeft de arbeidsovereenkomst op 1 december 2015 opgezegd per 1 februari 2016. De voormalig werknemer begon vervolgens een procedure. Hij vorderde betaling van het loon vanaf 1 februari 2016 tot het moment dat de arbeidsovereenkomst rechtsgeldig was geëindigd.

Uitvoer van dezelfde werkzaamheden

In de periode van november 2015 tot en met februari 2016 was namelijk een zzp’er ingezet voor dezelfde werkzaamheden als de voormalig werknemer deed. De werkgever heeft de voormalig werknemer niet in de gelegenheid gesteld zijn werkzaamheden te hervatten.

De werkgever voerde aan dat het hier niet ging om structurele werkzaamheden. De kantonrechter overwoog dat het ook niet hoefde te gaan om structurele werkzaamheden, maar wél om dezelfde werkzaamheden.

De kantonrechter kwam tot de conclusie dat de wederindiensttredingsvoorwaarde was geschonden.

Rechtbank Limburg, 16 juni 2016, ECLI (verkort): 5225

Wil je meer weten over de wederindiensttredingsvoorwaarde of heb je vragen? Neem gerust contact met mij op.