De bekendste rechten van de OR zijn het instemmings- en adviesrecht. De werkgever heeft de instemming van de OR nodig voor besluiten tot vaststelling, wijziging of intrekking van bepaalde onderwerpen.

In de wet staat een limitatieve opsomming (opsomming waarop geen uitbreiding mogelijk is) van onderwerpen waarbij de instemming van de OR benodigd is.

Het gaat niet om regelingen met een economisch karakter, maar over (secundaire) arbeidsvoorwaarden en het sociale beleid van de organisatie. Dit is bijvoorbeeld het geval als het gaat om een besluit over de arbeids- en rusttijdenregeling of een regeling op het gebied van het aanstellings- of ontslagbeleid.

De meeste geschillen over de bevoegdheden van de ondernemingsraad gaan echter over het adviesrecht. Dit adviesrecht is een bevoegdheid met betrekking tot belangrijke aangelegenheden, zoals het voortbestaan van de organisatie. In de wet staat limitatief opgesomd over welke onderwerpen de OR moet adviseren.

Samengevat moet de werkgever bij elk voorgenomen strategisch besluit (tijdig) advies van de ondernemingsraad vragen. Dat het belangrijk is dat de werkgever zich hieraan houdt, blijkt uit onderstaande uitspraak van de rechter.

De OR heeft naast het advies- en instemmingsrecht nog een aantal bevoegdheden. Zo staat er in de WOR ook het recht op overleg, het recht op informatie en het recht om een deskundige in te schakelen.

Het recht op overleg houdt in dat de algemene gang van zaken binnen de organisatie minimaal twee keer per jaar tussen de OR en de werkgever moet worden besproken. Ook moet er binnen twee weken nadat de werkgever of OR hierom met opgaaf van redenen heeft verzocht, een zogeheten overlegvergadering plaatsvinden.

Tijdens dit overleg bespreken de werkgever en OR onderwerpen die zij wenselijk vinden. Bij deze overlegvergaderingen moet de werkgever aangeven:

•  welke besluiten hij aan het voorbereiden is;
• op welke onderwerpen dit betrekking heeft;
• en waarover de OR moet adviseren of instemmen.

Er kunnen dan meteen afspraken worden gemaakt over de rol van de OR bij de besluitvorming.

De ondernemingsraad heeft recht op informatie, sterker nog: de werkgever is verplicht de OR alle inlichtingen en gegevens te verstrekken die hij nodig heeft voor de vervulling van zijn taken.

Bij het begin van iedere zittingsperiode moet de werkgever alle basisinformatie over de organisatie verstrekken aan de OR. Ook moet de werkgever ten minste twee keer per jaar algemene gegevens aanleveren over de werkzaamheden en de resultaten van de organisatie.

De werkgever verstrekt bovendien ten minste één keer per jaar algemene gegevens over de aantallen en de verschillende groepen werknemers en de hoogte en inhoud van de arbeidsvoorwaardelijke regelingen.

De ondernemingsraad moet zich buigen over uiteenlopende onderwerpen, maar de leden van de OR hebben hiervoor niet altijd de vereiste kennis in huis. De WOR biedt hiervoor een oplossing: de OR mag een expert raadplegen om hen te adviseren.

De OR moet vooraf melding maken van de kosten van de expert. Daarnaast moeten de kosten redelijk en noodzakelijk zijn voor de uitvoering van de taken van de OR.

Wanneer kan een werkgever zeggen dat hij een rekening niet redelijk vindt? Daarover verschillen de meningen in de literatuur en rechtspraak. Dit wordt per geval bekeken. Bestaat er onenigheid tussen de OR en het bestuur, dan kan dit zelfs aan de rechter worden voorgelegd.

Als een ondernemingsraad het oneens is met de gang van zaken rondom besluitvorming, kan hij een juridische procedure starten. De OR heeft het recht om beroep in te stellen bij de Ondernemingskamer tegen een definitief besluit.

Een beroep is mogelijk tegen besluiten die niet overeenstemmen met het OR-advies. Ook kan de OR een beroep instellen tegen een besluit waarover wel overeenstemming bestaat, maar waarbij er nieuwe feiten en omstandigheden aan het licht zijn gekomen. De OR moet het beroep binnen één maand na de schriftelijke mededeling van het besluit instellen. Dit kan met een verzoekschrift.

In dit verzoekschrift vermeldt de OR de gronden voor het beroep. Vast moet komen te staan dat de werkgever niet in redelijkheid tot het besluit heeft kunnen komen. De Ondernemingskamer kan het beroep gegrond of ongegrond verklaren. Als het beroep gegrond is, moet de werkgever het besluit mogelijk aanpassen of annuleren.

Aan de ondernemingsraad worden in de wet véél belangrijke rechten en bevoegdheden toegekend. Voor het goed functioneren van de medezeggenschap is het van belang dat deze rechten worden gewaarborgd. Een goede verstandhouding met de OR draagt daarnaast bij aan een goede bedrijfsvoering en gezonde organisatie. Zorg daarom dat de medezeggenschap in je organisatie goed geregeld is.

Wil je meer weten over (het opzetten van) de ondernemingsraad of heb je vragen? Neem gerust contact met mij op.