Wettelijke rente naar 7%: nabestaanden opgelet

Met ingang van 1 januari 2024 is de wettelijke rente voor niet handelstransacties verhoogd naar 7%. Dit heeft gevolgen voor de afwikkeling van zowel nieuwe als reeds afgewikkelde nalatenschappen.

Overbedelings­vorderingen en schulden

Overbedelingsvorderingen en schulden zijn ‘gedefiscaliseerd’. Je hoeft ze niet aan te geven in de aangifte inkomstenbelasting. Het is voor de erf- en schenkbelasting wel belangrijk om de overbedelingsvorderingen- en schulden in beeld te brengen en te houden.

Dit is belangrijk bij het vaststellen van de omvang van de nalatenschap bij overlijden van de langstlevende. Leg afspraken hierover goed vast en deel ze met jouw adviseur.

Rien Pol
Rien Pol Senior belastingadviseur

Geen testament opgemaakt?

Het wettelijk erfrecht bepaalt dat als een van de partners overlijdt, de langstlevende de volledige erfenis ontvangt. Kinderen zijn voor gelijke delen erfgenaam. Zij erven wel hun aandeel in de erfenis maar dan in de vorm van een vordering op de langstlevende. De vordering is – in principe - pas opeisbaar na het overlijden van de langstlevende.

De nabestaanden kunnen afspraken maken over de rente op deze vordering. Doen zij dit niet, dan bepaalt de wet dat de langstlevende over de schuld aan de kinderen rente is verschuldigd, voor zover de wettelijke rente hoger is dan 6%. Nu de wettelijke rente 7% is, moet 1% per jaar worden berekend. Deze wordt bijgeschreven op de vordering. Deze regel is van toepassing op zowel nieuwe als bestaande vorderingen.

Voorbeeld: Henk is op 1 januari 2022 overleden. Hij had geen testament, zodat de wettelijke verdeling geldt. De nalatenschap van Henk is € 300.000. Henk laat zijn vrouw Marie en twee kinderen achter; zij zijn alle drie erfgenaam. Ieders erfdeel is € 100.000 en Marie blijft als langstlevende het deel van de kinderen schuldig.

Over 2022 en 2023 was de wettelijke rente nog 6% en was Marie geen rente verschuldigd over de schuld aan de kinderen. In 2024 is wettelijke rente 7% en moet zij 1% bijschrijven ten gunste van de kinderen. Op 31 december 2024 bedraagt de schuld aan ieder van de kinderen € 101.000 (€ 100.000 x 1,01).

Wel een testament opgemaakt?

Testamenten bevatten ook vaak een langstlevende regeling. In het testament wordt meestal ook een renteclausule opgenomen. Vaak volgt die de wettelijke regeling en betekent de wetswijziging dat vanaf 1 januari 2024 een rente van 7% moet worden berekend. Zijn in het testament of de door de erfgenamen afspraken gemaakt en vastgelegd? Dan zijn die leidend. De hogere wettelijke rente heeft voor deze afspraken geen gevolgen.

Erfbelasting berekenen

Erven de kinderen een overbedelingsvordering op de langstlevende, dan zijn ze hierover erfbelasting verschuldigd. De (contante) waarde van de vordering is afhankelijk van de leeftijd van de langstlevende en het rentepercentage. Als de wettelijke rente 7% is en er geen testament is, heeft dit geen directe invloed op de verschuldigde erfbelasting.

Is er wel een testament, dan zijn de gevolgen afhankelijk van de formulering van de renteclausule in het testament. Spreken de nabestaanden een rente af van 6% samengesteld, dan is de contante waarde van de vordering gelijk aan de nominale waarde. Is de afgesproken rente lager, dan daalt de vordering ook in waarde.

Bijzondere situaties en aandachtspunten

Leg als nabestaanden afspraken over rente altijd schriftelijk vast en doe dit binnen de aangiftetermijn van de erfbelasting. Die is acht maanden na overlijden, of zolang er uitstel is verleend door de Belastingdienst. Laat je (tijdige vastlegging van) de afspraken over rente achterwege, dan kan de belastingdienst stellen dat er sprake is van een schenking.

Bedenk dat als je de aangifte erfbelasting later indient dan 8 maanden na overlijden, je belastingrente verschuldigd kan zijn. Dien zo nodig een voorlopige aangifte in.

We noemen tot slot de vordering die een onterfd kind heeft op basis van inroepen van de legitieme portie. Door de verhoging van de wettelijke rente naar 7% moet ook daarover in 2024 een rente van 1% worden berekend.

Vragen?

Geen testament en situatie is gelijk. We hebben ze in dit bericht ook niet allemaal kunnen beschrijven. Spelen bij jou andere situaties en/of heb je vragen? Neem dan contact op met een van onze adviseurs. Ze helpen je graag verder. 

Nadenken over later

Nadenken over je nalatenschap kan moeilijk zijn, maar een duidelijke estate planning geeft rust. Wat zijn bijvoorbeeld je wensen na overlijden? Maar heb je ook nagedacht wat je wilt als je niet meer zelfstandig beslissingen kunt nemen door ziekte of een ongeval?

Samen kijken we naar jouw persoonlijke wensen en omstandigheden en nemen wij wijzigingen in wet- en regelgeving onder de loep, want deze zijn ook van invloed.

Lees meer