❌ Nee, het is niet mogelijk om een werknemer te verplichten zich te laten vaccineren.

Dit is in strijd met het recht op de zogenoemde bescherming van de lichamelijke integriteit van de werknemer, dat in de Grondwet is verankerd. Dit betekent dat het aan de werknemer is om zich al dan niet te laten inenten.

U heeft weliswaar een zorgplicht waar het gaat om de veiligheid en de gezondheid van de werknemer en de arbeidsomstandigheden, maar deze zorgplicht gaat niet zover dat u kunt afdwingen dat de werknemer zich laat vaccineren.

Ook is het niet toegestaan de werknemer onder druk te zetten om zich te laten vaccineren. Het betreft hier immers een gegeven over de gezondheid dat is onderworpen aan de privacywetgeving.

U kunt een werknemer wel vragen om zich te laten vaccineren, maar een werknemer moet dit kunnen weigeren.

Is dit anders wanneer 'ingeënt zijn' in uw organisatie een vereiste is om bepaalde werkzaamheden uit te mogen voeren? Kunt u dan wel eisen dat werknemers zich laten vaccineren?

❌ Nee, dit kan niet. 

In sommige branches is het van belang dat een werknemer gevaccineerd is of regelmatig een griepprik krijgt om bepaalde werkzaamheden uit te mogen voeren. Dit om de risico’s op besmetting te beperken.

Een vaccinatieverplichting opnemen als functie-eis kan echter alleen als er sprake is van een legitiem doel. Daarnaast moeten de middelen om dat doel te bereiken passend en noodzakelijk zijn. Er wordt daardoor immers onderscheid aangebracht tussen wel en niet-ingeënt personeel.

Als gezegd geldt het beginsel van lichamelijke integriteit en het zelfbeschikkingsrecht. Een vaccinatieverplichting opnemen in een functie-eis is geen legitiem doel en daardoor moeilijk vast te leggen.

Dit leidt ertoe dat in het algemeen geldt dat het niet is toegestaan om een werknemer te dwingen zich te laten vaccineren.

❌ Nee, het is niet toegestaan om in dat geval het loon in te houden.

Dat geldt ook als de werknemer er bewust voor heeft gekozen om zich niet te laten inenten tegen corona.

❌ Nee, dit is niet mogelijk.

Ook hier geldt dat een werknemer het recht heeft op bescherming van de lichamelijke integriteit. Dit betekent dat hij zelf mag kiezen of hij zich wel of niet laat vaccineren.

U kunt een werknemer wel vragen zich te laten vaccineren, maar ook hier geldt dat een werknemer moet kunnen weigeren. Als een inenting essentieel is voor de uitvoering van het werk (bijvoorbeeld in een ziekenhuis), dan is ontslag onder strenge voorwaarden mogelijk wél haalbaar.

❌ Nee, dit mag u niet.

Of iemand wel of niet gevaccineerd is, is een gegeven over de gezondheid van die persoon. Gezondheidsgegevens zijn volgens de AVG bijzondere persoonsgegevens. Het is verboden om deze bijzondere persoonsgegevens te verwerken, tenzij er een uitzondering geldt. In dit geval is van een uitzondering geen sprake.

Check hiervoor als eerste wat er is opgenomen in de arbeidsovereenkomst, een personeelshandboek of de cao.

❌ Is hierin niets opgenomen? Dan is het antwoord nee. Hierbij moet er wel van worden uitgegaan dat de werknemer de prik buiten werktijden kan halen.

Maar let op! Kan de werknemer de vaccinatie niet buiten werktijd halen? Dan ligt het anders. In die situatie komt het calamiteitenverlof om de hoek kijken en kan werknemer deze aanvragen.

Overigens, ook een werknemer die iemand moet begeleiden bij vaccinatie, kan daarvoor calamiteitenverlof opnemen. Ook dan geldt dat de vaccinatie niet buiten werktijd te plannen is. Bovendien moet het gaan om een naast familielid, een nabije sociale relatie of een huisgenoot en moet niemand anders dan de werknemer de persoon in kwestie kunnen begeleiden.

✔️ Ja, dat kunt u opnemen in een vacaturetekst.

Een sollicitant hoeft echter niet te antwoorden op de vraag of hij gevaccineerd is.

Is een vaccinatie cruciaal om het werk veilig te kunnen uitvoeren, zoals bij een sollicitant zorgmedewerker, dan kan de werkgever verlangen dat de sollicitant een medische keuring ondergaat. De bedrijfsarts mag navragen of de kandidaat gevaccineerd is op basis van de Wet op de Medische Keuringen.

Vervolgens laat de bedrijfsarts weten of de kandidaat wel of niet geschikt is voor de functie. De reden wordt dan niet meegedeeld. De arts kan alleen aangeven of iemand gezond is om de functie uit te oefenen.

Het is overigens niet toegestaan om een sollicitant af te wijzen om de enkele reden dat deze zich niet wil laten inenten tegen corona. De sollicitant heeft recht op bescherming van de lichamelijke integriteit. Dit betekent dat hij zelf mag kiezen of hij zich laat vaccineren. Het is in strijd met gelijke behandelingswetgeving om een sollicitant om die enkele reden af te wijzen.

❌ Nee, tijdens een sollicitatiegesprek mag u niet vragen of een sollicitant zich heeft laten inenten of van plan is zich te laten inenten.

Dit is een gezondheidsgegeven. Een gezondheidsgegeven is een bijzonder persoonsgegeven waarvoor een verbod op het verwerken van die gegevens geldt, tenzij er sprake is van een wettelijke uitzonderingssituatie.

In dit geval is deze er niet en ook uitdrukkelijke toestemming van de werknemer volstaat niet, omdat er – gelet op de afhankelijkheidsrelatie – vraagtekens geplaatst kunnen worden bij de vrijwilligheid van de gegeven toestemming.

Heeft u nog vragen over het vaccineren van uw medewerkers? Neem gerust contact met ons op, wij helpen u graag verder.